जेएनएन, पुणे: दिवाळी हा केवळ प्रकाशाचा नाही तर चवींचाही सण आहे. या सणात घराघरांत सुगंध दरवळतो तो म्हणजे दिवाळी फराळाचा. प्रत्येक पदार्थाचा स्वाद आणि त्यामागचं महत्व आपल्या संस्कृतीची कहाणी सांगतं. फराळ फक्त खाण्यापुरता मर्यादित नसून तो आपुलकी, स्नेह आणि एकत्रतेचं प्रतीक आहे.

फराळाचा उगम आणि परंपरा
पूर्वीच्या काळात दिवाळीच्या आधी घरांमध्ये मोठ्या उत्साहाने फराळ बनवण्याची तयारी सुरू होत असे. सर्व कुटुंब एकत्र येऊन, गप्पा मारत, गाणी म्हणत फराळाचे पदार्थ तयार करत. हीच प्रक्रिया घरातील एकता आणि सणाचा उत्साह वाढवत असे. देवी लक्ष्मीच्या आगमनासाठी घरात गोड आणि तिखट पदार्थांची मेजवानी तयार केली जाई.

चकली – एकतेचं प्रतीक
चकली ही दिवाळीचा अविभाज्य भाग आहे. तिचा गोलाकार आकार अखंड आनंद आणि स्नेहाचं प्रतिक मानला जातो. उडदाचं आणि तांदळाचं पीठ वापरून तयार होणारी ही कुरकुरीत चकली दीर्घकाळ टिकते, म्हणूनच ती समृद्धी आणि स्थैर्य दर्शवते.

करंजी – सौभाग्याची निशाणी
नारळ, साखर, खसखस, बदाम आणि वेलदोडा घालून तयार केलेल्या करंज्या देवी लक्ष्मीचं स्वागत करण्यासाठी खास केल्या जातात. गोड सारणाचं कवच म्हणजे गोड नात्यांचं संरक्षण, असा पारंपरिक अर्थ या पदार्थाला दिला जातो.

लाडू – प्रेम आणि उर्जेचं प्रतीक
बेसन, रवा, किंवा बोंड्याचे लाडू हे फक्त गोड पदार्थ नाहीत, तर आनंद आणि ऐक्याचं द्योतक आहेत. लाडू बनवताना त्यात घातलेलं तूप आणि साखर हे समृद्धी आणि समाधानाचं प्रतीक मानलं जातं.

चिवडा – विविधतेत एकता
पोहे, डाळे, शेंगदाणे आणि मसाले यांच्या मिश्रणातून तयार होणारा चिवडा हा भारतीय समाजाच्या विविधतेत एकतेचं प्रतिबिंब आहे. हलका, कुरकुरीत आणि तिखट-गोड असा हा पदार्थ पाहुणचाराचा मुख्य भाग असतो.

    शंकरपाळे – गोडवा आणि संतुलन
    शंकरपाळे म्हणजे बालपणाच्या आठवणींचं प्रतीक. गोड आणि खारट अशा दोन्ही प्रकारांत बनवले जाणारे हे पदार्थ नात्यांमधील गोडवा आणि छोट्या रागाचं संतुलन दर्शवतात.

    अनरसे, कापणी आणि इतर पारंपरिक पदार्थ
    अनेक घरांमध्ये अनरसे, कराकरे, चकलीच्या विविध आवृत्त्या, काजू कटली, नमकीन शेव, आणि लाडवांच्या विविध प्रकारांचा समावेश असतो. हे सर्व पदार्थ एकत्रितपणे समृद्धी आणि उत्साहाचं द्योतक आहेत. फराळाचा आणखी एक मोठा अर्थ म्हणजे सामाजिक ऐक्य. आजही अनेक गावांमध्ये एकत्रित फराळ तयार करण्याची पद्धत आहे.

    हेही वाचा: Diwali 2025: लाडू आणि बर्फी विसरा, या दिवाळीत बनवा हे 5 चविष्ट फराळ, तुमचे पाहुणे होतील थक्क