टेक्नॉलॉजी डेस्क, नवी दिल्ली. आज, ऑनलाइन पेमेंटसाठी UPI चा वापर लक्षणीयरीत्या वाढला आहे. त्यामुळे आपले दैनंदिन व्यवहार सोपे आणि जलद झाले आहेत. तथापि, डिजिटल पेमेंटचा वापर जसजसा वाढत आहे तसतसे ऑनलाइन फसवणुकीचे प्रकार देखील वाढत आहेत. सामान्य वापरकर्ते सायबर फसवणूक करणाऱ्यांना बळी पडू नयेत यासाठी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने नवीन UPI ​​सुरक्षा मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली आहेत. RBI ने पाच महत्त्वाचे नियम सांगितले आहेत जे पाळल्यास वापरकर्त्यांना त्यांचे बँक खाते आणि डिजिटल पेमेंट 100% सुरक्षित ठेवण्यास मदत होऊ शकते. चला त्यांच्याबद्दल अधिक जाणून घेऊया…

अज्ञात लिंक्स किंवा QR कोड स्कॅन करू नका

आरबीआयच्या नवीन यूपीआय सुरक्षा मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार, फिशिंग लिंक्स आणि बनावट क्यूआर कोड हे यूपीआय फसवणुकीत वापरले जाणारे सर्वात सामान्य साधन आहे. कधीकधी, फसवणूक करणारे परतावा किंवा कॅशबॅकच्या नावाखाली लिंक्स किंवा क्यूआर कोड पाठवतात. एकदा वापरकर्ते लिंक्सवर क्लिक करतात किंवा स्कॅन करतात की त्यांचे बँक तपशील चोरीला जातात.

UPI पिन किंवा OTP शेअर करू नका

असेही दिसून आले आहे की अनेक सायबर फसवणूक करणारे प्रथम स्वतःला बँक अधिकारी किंवा पेमेंट अॅप एजंट म्हणून ओळख देतात आणि OTP किंवा पिन विचारतात, परंतु RBI ने स्पष्टपणे सांगितले आहे की कोणतीही कायदेशीर संस्था कधीही वापरकर्त्याकडून OTP, पिन किंवा पासवर्ड विचारणार नाही. 

अधिकृत अ‍ॅप आणि वेबसाइटद्वारे व्यवहार करा

    रिझर्व्ह बँकेने म्हटले आहे की, बनावट UPI अॅप्स आणि वेबसाइट्स वेगाने पसरत आहेत, बहुतेकदा ते मूळ अॅप्ससारखेच दिसतात. असे अॅप्स तुमच्या खात्याची माहिती चोरू शकतात. म्हणून, अॅप डाउनलोड करताना डेव्हलपरचे नाव तपासा. 

    नाव आणि UPI आयडी पुन्हा तपासा.

    आरबीआयने त्यांच्या यूपीआय सुरक्षा मार्गदर्शक तत्त्वांमध्ये असा सल्ला दिला आहे की, पेमेंट पाठवण्यापूर्वी तुम्ही नाव, मोबाईल नंबर किंवा यूपीआय आयडी काळजीपूर्वक तपासावा. बरेच फसवणूक करणारे बनावट नावांनी खाती तयार करतात जी खऱ्या ब्रँड किंवा मित्रांसारखी वाटू शकतात. म्हणून, पेमेंट करताना तुम्ही ज्या व्यक्तीला पैसे पाठवत आहात त्याचे नाव नेहमी तपासा.

    फसवणूक होताच तक्रार दाखल करा

    जर तुम्हाला कोणत्याही प्रकारची UPI फसवणूक आढळली तर उशीर करू नका. RBI ने बँकांना 24 तासांच्या आत वापरकर्त्यांच्या तक्रारी नोंदवण्याचे निर्देश दिले आहेत. तुम्ही तुमच्या बँकेच्या ग्राहक सेवेशी त्वरित संपर्क साधू शकता. अशा परिस्थितीत, 1930  (National Cyber Helpline) वर कॉल करा किंवा cybercrime.gov.in वर ऑनलाइन तक्रार दाखल करा.