जेएनएन, मुंबई. Ganeshotsav 2025: गणेशोत्सवाच्या दिवसांत बाजारपेठेत गणेशमूर्तींची मोठ्या प्रमाणावर विक्री होत असते. मात्र यामध्ये प्लास्टर ऑफ पॅरिस (POP), रासायनिक रंगांनी रंगवलेल्या व हानिकारक मूर्तींचाही समावेश असतो. या मूर्तींचा निसर्गावर आणि जलस्रोतांवर गंभीर परिणाम होतो. त्यामुळे गेल्या काही वर्षांत पर्यावरणपूरक (Eco-Friendly) गणेशमूर्तींना जास्त मागणी मिळू लागली आहे. पण अनेकदा ग्राहकांना खऱ्या पर्यावरणपूरक मूर्ती कशा ओळखायच्या, याबद्दल संभ्रम असतो.

पर्यावरणपूरक गणेश मूर्ती ओळखण्याचे काही महत्त्वाचे मुद्दे

मातीची मूर्ती (शाडूची माती)
पर्यावरणपूरक मूर्ती सामान्यतः शाडू माती किंवा नैसर्गिक मातीपासून बनवलेल्या असतात.

हाताने बनवलेल्या मूर्तींचा पोत गुळगुळीत व नैसर्गिक दिसतो.

पाण्यात सहज विरघळून जातात, त्यामुळे नदी, तलाव प्रदूषित होत नाहीत.

रंगांचा वापर
इको-फ्रेंडली मूर्तींवर रासायनिक रंगांचा वापर न करता नैसर्गिक किंवा जलरंगांचा वापर केला जातो.

    अशा मूर्तींना हलके, मृदू व डोळ्यांना न भरणारे रंग असतात.

    मूर्तींवर जड चमक, प्लास्टिकसदृश रंग, स्प्रे पेंट असेल तर ती पर्यावरणपूरक नाही.


    वजन आणि कणखरपणा
    शाडू मातीच्या मूर्ती POP मूर्तीपेक्षा तुलनेने जड असतात.

    POP मूर्ती खूप हलक्या व ठिसूळ असतात.

    सुवास आणि पोत
    मातीच्या मूर्तींना नैसर्गिक मातीचा गंध जाणवतो.

    POP मूर्तींना गंध नसतो, तसेच त्यांचा पृष्ठभाग फारच गुळगुळीत असतो.

    विक्रेत्याकडून प्रमाणपत्र किंवा माहिती
    अनेक स्वयंसेवी संस्था व मंडळे विक्रेत्यांना इको-फ्रेंडली मूर्तींसाठी प्रमाणपत्रे देतात.

    मूर्ती विक्रेत्याकडून थेट विचारून माहिती घेणे महत्त्वाचे आहे.

    ग्राहकांसाठी मार्गदर्शन

    • मूर्ती विकत घेताना "पर्यावरणपूरक" अशी स्पष्टपणे नमूद केलेली टॅगलाईन आहे का, याची खात्री करावी.
    • शक्यतो स्थानिक कारागिरांकडून मूर्ती विकत घ्यावी.
    • मूर्ती विसर्जनासाठी घरगुती बादली, टाकी किंवा कृत्रिम तलाव वापरण्याला प्राधान्य द्यावे.

    गणेशोत्सव आनंदाचा आणि भक्तिभावाचा उत्सव आहे. मात्र, या आनंदात निसर्गाची हानी होऊ नये हे प्रत्येकाचे कर्तव्य आहे. खरी इको-फ्रेंडली मूर्ती ओळखून खरेदी केली, तर जलस्रोत प्रदूषण टळेल आणि भावी पिढ्यांसाठी स्वच्छ पर्यावरण राखता येईल.

    हेही वाचा: Ganeshotsav 2025: मुंबईच्या राजाची दरवर्षी 22 फूटांचीच मूर्ती का? जाणून घ्या शहरातील सर्वात जुन्या व प्रतिष्ठित मंडळाचा इतिहास आणि परंपरा