पीटीआय, नवी दिल्ली: देशातील पायाभूत सुविधांना क्षेपणास्त्रांच्या हल्ल्यापासून वाचवता येणार आहे. भारतीय तंत्रज्ञान संस्था (आयआयटी), मद्रासच्या संशोधकांनी एक असे फ्रेमवर्क विकसित केले आहे जे बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांच्या धोक्याला तोंड देण्यासाठी देशातील महत्त्वपूर्ण पायाभूत सुविधांची सुरक्षा मजबूत करू शकेल.
संशोधकांची योजना आहे की याच फ्रेमवर्कच्या मदतीने असे हलके, कमी खर्चाचे आणि टिकाऊ बॅलिस्टिक-प्रूफ मटेरियल तयार केले जावे, ज्याचा वापर सैन्यदलांना सीमेवर बंकर तयार करण्यासाठी करता येईल.
इमारतींना वाचवणारी प्रणाली
बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांमुळे अनेकदा पायाभूत सुविधांचे मोठे नुकसान होते. हे फ्रेमवर्क किंवा आराखडा डिझाइनर्सना मजबूत काँक्रीट (आरसी) च्या पॅनेलचा बॅलिस्टिक प्रतिरोध सुधारण्यासाठी नवीन उपाय विकसित करण्यास मदत करेल. संशोधनाचे निष्कर्ष प्रतिष्ठित 'रिलायबिलिटी इंजिनीअरिंग अँड सिस्टम सेफ्टी' या नियतकालिकात प्रसिद्ध झाले आहेत.
काँक्रीट संरचनांसाठी बॅलिस्टिक डिझाइन महत्त्वाचे
'कॉम्प्युटेशनल सिम्युलेशन' तंत्रज्ञानाचा वापर करून संशोधकांनी आरसीवर क्षेपणास्त्रांच्या परिणामाचा अभ्यास केला, जो लष्करी बंकर, अणुऊर्जा इमारती आणि पुलांपासून धावपट्ट्यांपर्यंत महत्त्वाच्या संरचनांच्या बांधकामासाठी वापरले जाणारे मुख्य मटेरियल आहे.
आयआयटी मद्रासच्या सिव्हिल इंजिनीअरिंग विभागाचे सहाय्यक प्राध्यापक अलागप्पन पोन्नालगू म्हणाले, "या संरचनांचे धोरणात्मक महत्त्व असल्यामुळे, त्यांना वाचवणे आवश्यक आहे. काँक्रीट संरचनांसाठी बॅलिस्टिक डिझाइन महत्त्वपूर्ण आहे."
सिम्युलेशन कॉम्प्युटिंग तंत्रज्ञानाचा वापर
बॅलिस्टिक्स इंजिनीअरिंग हे क्षेत्र आहे जे गोळ्या, बॉम्ब आणि रॉकेटचे प्रक्षेपण, उड्डाण आणि परिणामांशी संबंधित आहे. हे शास्त्र केवळ बंकर डिझाइन करण्यासाठीच नाही, तर अणुऊर्जा इमारती, पूल आणि इतर संरक्षणात्मक संरचनांच्या भिंती डिझाइन करण्यासाठी देखील वापरले जाते.
संशोधकांनी फायनाइट एलिमेंट (एफई) सिम्युलेशन कॉम्प्युटिंग तंत्रज्ञानाचा वापर केला, ज्यामुळे काँक्रीटवर क्षेपणास्त्रांचा काय परिणाम होतो हे समजले. सिम्युलेशन हे एक तंत्रज्ञान आहे, ज्यामुळे परिणामाचा अंदाज लावला जातो आणि नंतर त्यावर कसे नियंत्रण मिळवता येते, याचे डिझाइन तयार केले जाते.
संशोधकांनी एक फॉर्म्युला देखील तयार केला, असे करणार काम
नवीन प्रणाली दोन मानकांवर आधारित आहे. यामध्ये 'डेप्थ ऑफ पेनिट्रेशन' (डीओपी) म्हणजेच क्षेपणास्त्र काँक्रीटमध्ये किती खोलवर प्रवेश करते आणि 'क्रेटर डॅमेज एरिया' म्हणजेच टक्कर झाल्यामुळे तयार झालेल्या खड्ड्याचा आकार यांचा समावेश आहे. संशोधकांनी एक फॉर्म्युला देखील तयार केला आहे, ज्यामुळे काँक्रीटवर क्षेपणास्त्रांच्या हल्ल्यामुळे तयार होणाऱ्या खड्ड्याचा अचूक अंदाज लावता येतो. हा अभ्यास आरसी पॅनेलचे बॅलिस्टिक वर्तन समजून घेण्यासाठीही उपयुक्त आहे. या नवीन फ्रेमवर्कमुळे डिझाइनर्सना अधिक विश्वासार्ह आणि अचूक डेटा मिळेल, ज्यामुळे ते अशा संरचना तयार करू शकतील, ज्या क्षेपणास्त्र हल्ल्यांना चांगल्या प्रकारे तोंड देऊ शकतील.