लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. दिवसाचा थकवा दूर करण्यासाठी रात्री किमान 7 तास झोप घेणे खूप महत्वाचे आहे. परंतु आपल्या व्यस्त जीवनशैलीमुळे आपल्याला अनेकदा पूर्ण झोप मिळत नाही आणि आपल्या स्लीप डेट (Sleep Debt)  वाढू लागते.

यामुळे आपल्या शारीरिक आणि मानसिक आरोग्यावर परिणाम होतो. स्लीप डेट म्हणजे काय, त्याचे तोटे काय आहेत आणि ते टाळण्यासाठी आपण काय करू शकतो हे जाणून घेऊया (Tips to Improve Sleep Quality).

स्लीप डेट  म्हणजे काय?

स्लीप डेट  तेव्हा होते जेव्हा एखादी व्यक्ती बराच काळ आवश्यक असलेली झोप घेऊ शकत नाही. हे अशा प्रकारे समजू शकते की जर एखाद्या व्यक्तीला दररोज 7-8 तासांची झोपेची आवश्यकता असेल, परंतु तो फक्त 5-6 तास झोपू शकत असेल, तर हळूहळू त्याचे झोपेचे कर्ज वाढत जाते.

जेव्हा एखादी व्यक्ती अनेक दिवस किंवा आठवडे सतत झोपू शकत नाही तेव्हा ही समस्या अधिक गंभीर होते. या परिस्थितीत शरीर आणि मन दोन्हीवर खूप नकारात्मक परिणाम होतो.

स्लीप डेटचे तोटे काय आहेत?

    • झोपेचा अभाव केवळ थकवा जाणवत नाही तर त्याचे इतर अनेक गंभीर परिणाम देखील होऊ शकतात, जसे की-
    • मानसिक आरोग्यावर परिणाम - झोपेचा अभाव चिडचिडेपणा, ताण, नैराश्य आणि लक्ष केंद्रित न होण्याचे कारण बनू शकतो.
    • शारीरिक समस्या - हृदयरोग, लठ्ठपणा, मधुमेह आणि कमकुवत प्रतिकारशक्तीचा धोका वाढतो.
    • स्मरणशक्ती कमकुवत होणे- झोपेच्या कमतरतेमुळे मेंदू योग्यरित्या कार्य करत नाही, ज्यामुळे लक्षात ठेवण्याच्या क्षमतेवर परिणाम होतो.
    • दिवसभर आळस आणि आळस - झोपेच्या कर्जामुळे दिवसा झोप येणे, उर्जेचा अभाव आणि कामावर लक्ष केंद्रित न होणे यासारख्या समस्या उद्भवतात.

    पुरेशी झोप घेण्यासाठी काय करावे?

    • झोपण्याची वेळ निश्चित करा - आठवड्याच्या शेवटीही, दररोज एकाच वेळी झोपण्याची आणि उठण्याची सवय लावा. यामुळे शरीराचे जैविक घड्याळ संतुलित राहते.
    • झोपण्यापूर्वी स्क्रीन टाइम कमी करा - मोबाईल, लॅपटॉप किंवा टीव्हीमधून निघणारा निळा प्रकाश मेलाटोनिन हार्मोनवर परिणाम करतो, जो झोप येण्यास मदत करतो. झोपेच्या १ तास आधी या उपकरणांचा वापर थांबवा.
    • झोपण्यासाठी आरामदायी वातावरण तयार करा - बेडरूम शांत, अंधारी आणि थंड ठेवा. आरामदायी गादी आणि उशा वापरा.
    • कॅफिन आणि जड जेवण टाळा - झोपण्यापूर्वी 4-6 तास आधी कॉफी, चहा किंवा एनर्जी ड्रिंक्स पिऊ नका. रात्री हलके अन्न खा, जेणेकरून पचनसंस्थेवर ताण येणार नाही.
    • विश्रांती तंत्रांचा अवलंब करा - झोपण्यापूर्वी ध्यान, खोल श्वास किंवा हलके स्ट्रेचिंग करा. कोमट पाण्याने आंघोळ केल्याने देखील चांगली झोप येते.
    • दिवसा थोडी झोप घ्या- जर तुम्हाला रात्री पुरेशी झोप मिळाली नसेल, तर तुम्ही दिवसा 20-30 मिनिटांची पॉवर नॅप घेऊ शकता. पण जास्त वेळ झोप घेतल्याने तुमच्या रात्रीच्या झोपेवर परिणाम होऊ शकतो.
    • व्यायाम आणि योगासने करा - नियमित व्यायामामुळे चांगली झोप येते, परंतु झोपण्यापूर्वी जड व्यायाम करू नका.

      हेही वाचा:तुमच्या या 5 सवयी तुमच्या मेंदूला कमकुवत करतात, आजच बदल मेंदू कमकुवत करणाऱ्या या सवयी 

    Disclaimer: लेखात नमूद केलेला सल्ला आणि सूचना केवळ सामान्य माहितीच्या उद्देशाने आहेत आणि व्यावसायिक वैद्यकीय सल्ला म्हणून घेऊ नये. आपल्याला काही प्रश्न किंवा चिंता असल्यास, नेहमी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.