पीटीआय, नवी दिल्ली. Chronic Fatigue Syndrome: दीर्घकालीन थकवा असलेल्या रुग्णांना असामान्य श्वास घेण्याची प्रवृत्ती असू शकते. ही अनियमित श्वासोच्छवासाची पद्धत बहुतेकदा डायसऑटोनोमियाशी संबंधित असते, जी रक्तवाहिन्या आणि स्नायूंच्या असामान्य मज्जातंतू नियंत्रणामुळे होते.
याव्यतिरिक्त, निद्रानाश, झोपेचे विकार आणि फुफ्फुसांचे आजार देखील थकवा असलेल्या रुग्णांमध्ये असामान्य श्वास घेण्यास कारणीभूत ठरू शकतात, ज्यामुळे दीर्घकालीन थकवा आणखी वाढू शकतो.
संशोधकांना असे आढळून आले आहे की क्रॉनिक फॅटीग सिंड्रोम (CFS) असलेल्या लोकांना श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो, जो उपचारांसाठी एक लक्ष्य प्रदान करतो आणि लक्षणे कमी करू शकतो.
विश्रांती असूनही थकवा येणे आणि मेंदूतील धुके आणि लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण येणे यासारख्या संज्ञानात्मक समस्यांमुळे क्रॉनिक फॅटीग सिंड्रोम दिसून येतो. अमेरिकेतील माउंट सिनाई येथील इकान स्कूल ऑफ मेडिसिनच्या संशोधकांनी शारीरिक हालचाली करत असताना क्रॉनिक फॅटीग सिंड्रोमचे निदान झालेल्या 57 रुग्णांचे निरीक्षण केले.
छाती आणि पोटात समन्वयाचा अभाव
हे निकाल फ्रंटियर्स इन मेडिसिन या जर्नलमध्ये प्रकाशित झाले आहेत. ते दर्शवितात की असामान्य श्वासोच्छवास सामान्य खोल श्वासोच्छवास, अति जलद श्वासोच्छवास किंवा उथळ श्वासोच्छवासाच्या स्वरूपात प्रकट होऊ शकतो, ज्यामुळे फुफ्फुसांचे कार्य बिघडू शकते. छाती आणि पोट यांच्यातील समन्वयाचा अभाव देखील श्वास घेण्यास मदत करणाऱ्या स्नायूंना योग्यरित्या कार्य करण्यापासून रोखू शकतो.
संशोधन लेखक डॉ. डोना मॅन्सिनी म्हणाल्या, "हायपरव्हेंटिलेशनमुळे होणारी लक्षणे आम्हाला माहिती आहेत. असामान्य श्वासोच्छवासामुळे कोणती लक्षणे अधिक गंभीर असू शकतात हे आम्हाला माहित नाही, परंतु आम्हाला खात्री आहे की रुग्णांना त्याची जाणीव नसतानाही असामान्य श्वासोच्छवासाचा अनुभव येऊ शकतो."
श्वास घेण्यास त्रास होणे आणि हायपरव्हेंटिलेशन सामान्य आहे
"एमई/सीएफएस (क्रॉनिक फॅटीग सिंड्रोम) असलेल्या रुग्णांमध्ये श्वास घेण्यास त्रास होणे आणि हायपरव्हेंटिलेशन होणे सामान्य आहे," असे लेखकांनी लिहिले. "या रुग्णांसाठी हे एक नवीन उपचारात्मक लक्ष्य देऊ शकते." सहभागी, ज्यामध्ये 25 निरोगी लोकांचाही समावेश होता, दोन दिवस कार्डिओपल्मोनरी व्यायाम करताना त्यांचे हृदय गती आणि रक्तदाब मोजण्यात आला.
71 टक्के लोकांना श्वसनाच्या समस्या आल्या
संशोधकांनी सांगितले की, सहभागींच्या श्वासोच्छवासाच्या पद्धती, ज्यामध्ये त्यांनी ऑक्सिजन मिळविण्यासाठी किती जलद, किती जोराने किंवा किती प्रभावीपणे श्वास घेतला यासह, हायपरव्हेंटिलेशन आणि असामान्य श्वासोच्छवासामध्ये फरक दिसून आला. दीर्घकालीन थकवा असलेल्या सहभागींना निरोगी लोकांइतकेच ऑक्सिजन घेताना आढळून आले, तर 71 टक्के लोकांना श्वसनाच्या समस्या, हायपरव्हेंटिलेशन, असामान्य श्वासोच्छवास किंवा दोन्ही अनुभवल्या.
संशोधकांनी सांगितले की असामान्य श्वासोच्छवास आणि हायपरव्हेंटिलेशन दोन्हीमुळे दीर्घकालीन थकवा सारखी लक्षणे उद्भवू शकतात, जसे की चक्कर येणे, लक्ष केंद्रित करण्यात अडचण येणे, श्वास घेण्यास त्रास होणे आणि थकवा. नऊ दीर्घकालीन थकवा असलेल्या रुग्णांच्या एकत्रित अभ्यासात असामान्य श्वासोच्छवास आणि हायपरव्हेंटिलेशनचा अनुभव आला. यामुळे लोकांना हृदय धडधडणे, छातीत दुखणे, थकवा आणि चिंता देखील जाणवू शकते. पथकाने असे सुचवले की श्वसनाच्या समस्या व्यायामानंतरच्या अस्वस्थतेला वाढवू शकतात किंवा थेट कारणीभूत ठरू शकतात.