जेएनएन, मुंबई. Bail Pola 2025: शेतकऱ्यांचा लाडका सण पोळा साजरा करण्याची तयारी ग्रामीण भागात जोरात सुरू आहे. या दिवशी शेतकरी आपले बैल स्नान घालून सजवतात, त्यांची पूजा करतात आणि शेतात वर्षभर दिलेल्या परिश्रमाबद्दल कृतज्ञता व्यक्त करतात.

सणाच्या दिवशी घराघरांत खास पारंपरिक जेवण बनवले जाते. पुरणपोळी, खीर, भाकरी, मसालेदार भाजी, डाळ-भात, पिठलं-भाकरी अशा पदार्थांची मेजवानी केली जाते. काही भागांत घावन, उकडीचे मोदक यांचाही समावेश असतो. ताजे लोणी, ताक आणि दही यांचेही विशेष महत्त्व असते. प्रदेशानुसार पदार्थांमध्ये थोडाफार फरक असला तरी गोडधोड पुरणपोळी व खिरीशिवाय पोळ्याची मेजवानी अपुरी मानली जाते. या पारंपरिक जेवणामुळे पोळ्याचा आनंद दुणावतो आणि शेतकरी कुटुंबांत उत्साहाचे वातावरण निर्माण होते.

पारंपरिक जेवणाचे वैशिष्ट्य
पोळ्याच्या दिवशी शेतकरी कुटुंबांत उत्सवाचे वातावरण असते. सकाळी लवकर पूजा-आरतीनंतर दुपारच्या जेवणासाठी खास पदार्थांची तयारी सुरू होते. गोड आणि तिखट यांचा उत्तम मेळ असलेले हे जेवण केवळ पोट भरत नाही तर सणाचा आनंद अधिक गोड करते.

पोळ्याला बनवले जाणारे प्रमुख पदार्थ

  • पुरणपोळी – गोड पदार्थांचा राजा. पोळ्याची मेजवानी पुरणपोळीशिवाय अपुरीच मानली जाते
    खीर – तांदळाची, शेवयांची किंवा गव्हाची खीर; गोडवा वाढवणारी.
  • भाकरी – ज्वारी, बाजरी किंवा गव्हाच्या पिठाची भाकरी; ग्रामीण भागातील मुख्य अन्न.
  • भाजी – वांग्याची, आलं-लसूण टाकून केलेली मसालेदार भाजी.
  • पिठलं-भाकरी – काही भागात अजूनही आवर्जून केले जाणारे जेवण.
  • घावन / घावने – डोश्यासारखे हलकेसर पिठाचे पदार्थ.
  • उकडीचे मोदक – काही ठिकाणी गणेशोत्सवाची चाहूल म्हणून मोदकही केले जातात.
  • लोणी, ताक, दही – दुधाचे पदार्थ पोळ्याच्या थाळीत हमखास असतात.

प्रदेशानुसार वैविध्य

  • महाराष्ट्रातील विविध भागांमध्ये पदार्थांमध्ये थोडा फरक दिसतो.
  • विदर्भात वांग्याच्या भाजीसोबत पुरणपोळी आणि खीर यांना महत्त्व.
  • मराठवाड्यात घावन व पिठलं-भाकरीसह गोडधोड पदार्थांचा समावेश.
  • पश्चिम महाराष्ट्रात खास गोड पुरणपोळी आणि दुधाची खीर आवर्जून केली जाते.

सणाचे सांस्कृतिक महत्त्व
पोळा हा फक्त धार्मिक किंवा कृषी सण नसून कुटुंब एकत्र येऊन जेवणाचा आस्वाद घेण्याचा दिवस आहे. शेतकरी आपल्या बैलांना पूजा करून जसा सन्मान देतो, तसाच कुटुंबीय व पाहुण्यांना या जेवणातून आदर देतो. सणाच्या या मेजवानीमुळे नाती अधिक घट्ट होतात आणि श्रमाचेही समाधान मिळते.

हेही वाचा: Bail Pola 2025: बैल पोळा कधी साजरा केला जाईल? जाणून घ्या योग्य तारीख आणि वेळ