लाईफस्टाईल डेस्क, नवी दिल्ली. तुम्ही कधी लक्षात घेतले आहे का की जेव्हा एखादी ट्रेन बोगद्यात प्रवेश करते किंवा पूल ओलांडते तेव्हा तिचा वेग अचानक कमी होतो? रेल्वे रुळांचा आवाज कमी होतो आणि खिडक्यांमधून बाहेर पाहणारे प्रवासी उत्सुक होतात, तर काहीजण सावध होतात. हा केवळ योगायोग नाही तर एक विचारपूर्वक आखलेला रेल्वे सुरक्षा नियम आहे.
भारतासारख्या विशाल रेल्वे नेटवर्क असलेल्या देशात, दररोज लाखो गाड्या शेकडो पूल आणि बोगद्यांमधून जातात. म्हणूनच, ही "मंद गती" अनेक अभियांत्रिकी आणि सुरक्षिततेच्या कारणांसाठी महत्त्वाची आहे. या भागात गाड्यांचा वेग कमी का होतो याची पाच प्रमुख कारणे आपण पाहूया.
ड्रायव्हरला चांगले नियंत्रण देण्यासाठी
बोगदे आणि पुलांमध्ये अनेकदा वळणे, उतार किंवा कमी प्रकाश असतो, ज्यामुळे पुढचा रस्ता दिसणे कठीण होते. वेग कमी केल्याने लोको पायलटला सिग्नल, ट्रॅकची स्थिती किंवा अडथळे पाहण्यासाठी आणि त्यावर प्रतिक्रिया देण्यासाठी पुरेसा वेळ मिळतो. भारतातील पावसाळी, धुके किंवा धुळीच्या हवामानात ही खबरदारी आणखी महत्त्वाची बनते. आधुनिक गाड्या स्वयंचलित सुरक्षा प्रणालींनी सुसज्ज असल्या तरी, गती कमी करणे ही मानवी नियंत्रणासाठी सर्वात विश्वासार्ह पद्धत आहे.
मंद गतीने रेल्वेने पुलांना वाचवले
प्रत्येक पूल आणि बोगद्याची एक विशिष्ट भार क्षमता असते. जेव्हा एखादी ट्रेन हळूहळू पुढे जाते तेव्हा तिचे वजन संरचनेवर समान प्रमाणात वितरित केले जाते. यामुळे पुलाच्या खांबांवर, सांध्यावर आणि उतारांवर जास्त ताण पडण्यापासून बचाव होतो. जर एखादी ट्रेन खूप वेगाने गेली तर तिचे कंपन आणि बल जुन्या पुलांना नुकसान पोहोचवू शकते. म्हणून, अभियांत्रिकी मानकांनुसार या ठिकाणी मर्यादित वेग राखणे अत्यंत महत्वाचे आहे.
'विस्तार अंतर' चा योग्य वापर
धातूचे पूल आणि रेल्वे ट्रॅक तापमानानुसार विस्तारतात आणि आकुंचन पावतात. म्हणून, विस्तार अंतर प्रदान केले जाते. जर एखादी ट्रेन जास्त वेगाने गेली तर चाके सांध्यावर अधिक दबाव आणतात, ज्यामुळे ट्रॅकचे संरेखन बिघडू शकते. कमी वेगामुळे ट्रेनला या अंतरांमधून सहजपणे मार्गक्रमण करता येते आणि स्थिर ट्रॅक स्थिरता राखता येते, विशेषतः दिवसा आणि रात्रीच्या तापमानात मोठ्या प्रमाणात फरक असलेल्या भागात.
प्रवाशांचा आराम आणि विमानातील सुरक्षितता
बोगदा किंवा पुलावरून जास्त वेगाने प्रवास केल्याने प्रवाशांना झटके, वाऱ्याचा दाब किंवा अचानक हलणे जाणवू शकते. कमी प्रवासाचा वेग अधिक आरामदायी आणि स्थिर प्रवास प्रदान करतो. शिवाय, ट्रेनचे ब्रेक, सेन्सर्स आणि इतर सुरक्षा उपकरणांमध्ये कोणत्याही समस्येवर प्रतिक्रिया देण्यासाठी पुरेसा वेळ असतो. याचा अर्थ असा की कमी वेगामुळे केवळ सुरक्षितता सुधारत नाही तर प्रवास अधिक आनंददायी देखील होतो.
हवेचा दाब आणि कंपन
जेव्हा एखादी ट्रेन बोगद्यातून किंवा खुल्या पुलावरून जाते तेव्हा तिच्या सभोवतालच्या हवेचा दाब अचानक बदलतो. जास्त वेगाने, हा बदल अधिक तीव्र होतो, ज्यामुळे कंपन, आवाज आणि अस्थिरता निर्माण होते. वेग कमी केल्याने हवेचा दाब हळूहळू संतुलित होतो, ट्रेनची स्थिरता राखली जाते आणि रचनेवर अनावश्यक ताण टाळता येतो. हे विशेषतः लांब किंवा अरुंद बोगद्यांमध्ये महत्वाचे आहे.
बोगदा किंवा पुलासमोर वेग कमी करणे ही केवळ तांत्रिक प्रक्रिया नाही, तर प्रवाशांच्या सुरक्षिततेसाठी, आरामासाठी आणि संरचनात्मक स्थिरतेसाठी ती एक खबरदारी आहे. प्रत्येक वेळी जेव्हा तुमची ट्रेन वळणावर वेग कमी करते तेव्हा समजून घ्या की हे "वेग कमी करणे" तुमचा प्रवास अधिक सुरक्षित करत आहे.