लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. HIV Prevention: WHO ची एक नवीन शिफारस आपल्याला आठवण करून देते की HIV विरुद्धची लढाई अजून संपलेली नाही. हो, WHO ने अलीकडेच Lenacapavir नावाच्या एका नवीन औषधाला मान्यता दिली आहे, जे वर्षातून दोनदा इंजेक्शन म्हणून दिले जाते आणि HIV संसर्ग रोखण्यासाठी प्रभावी मानले जाते. हे पाऊल केवळ वैद्यकीय शास्त्रातील एक प्रगती नाही तर प्रतिबंधात्मक उपायांमध्ये आता सोयी आणि निवडीला प्राधान्य दिले जात आहे याचे लक्षण देखील आहे.
2024 मध्ये 13 लाख लोकांना एचआयव्हीची लागण झाली
जागतिक आरोग्य संघटनेच्या मते, 2024 मध्ये अंदाजे 13 लाख लोकांना एचआयव्हीची लागण झाली, त्यापैकी एक लक्षणीय संख्या किशोरवयीन आणि तरुणींची आहे. हे आकडे केवळ रोगच नाही तर जागरूकता, प्रवेश आणि आरोग्यसेवेमध्ये अजूनही अस्तित्वात असलेल्या खोल असमानतेचे प्रतिबिंबित करतात.
जरी वैद्यकीय विज्ञानाने लक्षणीय प्रगती केली असली तरी, जागरूकता आणि सामाजिक स्वीकृतीच्या अभावामुळे एचआयव्हीशी संबंधित भीती आणि भेदभाव अजूनही लोकांना उपचार किंवा प्रतिबंधात्मक उपाय घेण्यापासून रोखत आहे.
दर 6 महिन्यांनी एक लस
पारंपारिक एचआयव्ही प्रतिबंधक उपायांमध्ये कंडोमचा वापर आणि जागरूकता मोहिमा समाविष्ट आहेत. त्यानंतर तोंडी प्री-एक्सपोजर प्रोफिलॅक्सिस (प्रीईपी) - एक औषध जे दररोज घेतल्यास संसर्गाचा धोका 90% पर्यंत कमी करू शकते.
तथापि, या दृष्टिकोनासमोरील सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे सातत्य आणि सामाजिक भीती. दररोज औषध घेण्याचा दबाव, सामाजिक दृष्टिकोन आणि गैरसमज यांच्यासह, लोकांना PrEP घेण्यापासून परावृत्त करू शकते.
या परिस्थितीत, लेनाकापावीर सारखी दीर्घकाळ चालणारी इंजेक्शनेबल औषधे नवीन आशा देतात. हे विशेषतः अशा लोकांसाठी खरे आहे जे वारंवार औषधे घेऊ शकत नाहीत, वारंवार प्रवास करू शकत नाहीत किंवा अशा वातावरणात राहतात जिथे एचआयव्हीबद्दल चर्चा करणे अजूनही लाज किंवा भीतीशी संबंधित आहे.
चाचणी घेणे खूप महत्वाचे आहे
जगातील अनेक भागांमध्ये एचआयव्हीबद्दलचे गैरसमज आणि कलंक खोलवर रुजलेले आहेत. अनेक लोक अजूनही मानतात की हा "काही विशिष्ट लोकांचा" आजार आहे, तर सत्य हे आहे की कोणालाही एचआयव्ही होऊ शकतो.
भीती आणि लाजिरवाण्यामुळे लोक चाचणी घेण्यास कचरतात, ज्यामुळे निदान होण्यास विलंब होऊ शकतो आणि संसर्गाचा धोका वाढू शकतो. या भीतीवर लक्ष देणे आवश्यक आहे जेणेकरून प्रत्येकजण उघडपणे चाचणी घेऊ शकेल आणि गरज पडल्यास योग्य उपचार किंवा प्रतिबंधात्मक उपाय करू शकेल.
एचआयव्ही विरुद्धच्या लढाईत एक नवीन वळण
एचआयव्ही प्रतिबंधासाठी एक नवीन दृष्टिकोन उदयास येत आहे: प्रत्येकाला त्यांच्यासाठी सर्वात योग्य पर्याय निवडण्याचे स्वातंत्र्य असले पाहिजे. काहींसाठी, कंडोम हा सर्वात सोपा उपाय आहे, तर काहींसाठी, दररोज औषधोपचार (PrEP) पसंत केला जातो आणि काहींसाठी, वर्षातून दोनदा इंजेक्शन घेणे सर्वात सोयीस्कर असते. जेव्हा हे सर्व पर्याय समान प्रमाणात उपलब्ध असतील आणि सर्वांना उपलब्ध असतील तेव्हाच खरी प्रगती होईल.
डॉक्टर म्हणतात की एचआयव्ही विरुद्धची लढाई केवळ औषध किंवा तंत्रज्ञानाबद्दल नाही तर मानवता आणि समजुतीबद्दल देखील आहे. जोपर्यंत समाज या विषयावर उघडपणे चर्चा करत नाही तोपर्यंत कोणतीही वैज्ञानिक प्रगती अपूर्ण राहील.
जागतिक आरोग्य संघटनेचे 2030 पर्यंत एचआयव्ही संसर्गाचे उच्चाटन करण्याचे उद्दिष्ट आहे, हे उद्दिष्ट केवळ तेव्हाच साध्य होऊ शकते जेव्हा आपण औषधासोबत जागरूकता, समानता आणि आदर वाढवतो. शेवटी, एचआयव्हीपासून संरक्षण एकाच इंजेक्शन किंवा औषधाने मिळत नाही, तर अचूक माहिती, स्वाभिमान आणि मोकळ्या मनाने मिळते.
- वरिष्ठ सल्लागार, अंतर्गत औषध, इंद्रप्रस्थ अपोलो हॉस्पिटल्स, डॉ. सुरंजित चॅटर्जी यांच्याशी झालेल्या संभाषणावर आधारित