लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. Air Pollution Updates: अलिकडेच प्रसिद्ध झालेल्या "स्टेट ऑफ ग्लोबल एअर 2025" अहवालात एक धक्कादायक चित्र रेखाटले आहे: जगभरातील लाखो अकाली मृत्यूंचे प्रमुख कारण वायू प्रदूषण बनले आहे. अहवालात असे सूचित केले आहे की वायू प्रदूषण आता फक्त "फुफ्फुसांची समस्या" राहिलेली नाही.
हे देखील धक्कादायक आहे की अंदाजे 90% मृत्यू हे असंसर्गजन्य आजारांमुळे होतात, जसे की हृदयरोग, स्ट्रोक, दीर्घकालीन फुफ्फुसांचे आजार आणि फुफ्फुसांचा कर्करोग. परंतु प्रश्न असा उद्भवतो: वायू प्रदूषणामुळे मृत्यू कसे होतात आणि ते रोखण्यासाठी काय केले पाहिजे?
वायू प्रदूषण मृत्यूचे कारण कसे बनत आहे?
वायू प्रदूषणात पीएम 2.5, ओझोन आणि नायट्रोजन ऑक्साईडसारखे कण असतात, त्यापैकी सर्वात धोकादायक पीएम 2.5 आहे. ते इतके लहान असते की ते आपल्या फुफ्फुसांमध्ये खोलवर पोहोचते.
फुफ्फुसांमध्ये जळजळ - पीएम 2.5 फुफ्फुसांच्या पेशींमध्ये प्रवेश करते आणि जळजळ निर्माण करते.
धोका संपूर्ण शरीरात पसरतो - ही जळजळ केवळ फुफ्फुसांपुरती मर्यादित नाही. जळजळीचे संकेत रक्तप्रवाहाद्वारे संपूर्ण शरीरात पसरतात, ज्यामुळे संपूर्ण शरीरात जळजळ होण्याची स्थिती निर्माण होते. ही जळजळ धमन्यांमधील प्लेक अस्थिर करते, ज्यामुळे हृदयविकाराचा झटका आणि स्ट्रोकचा धोका लक्षणीयरीत्या वाढतो.
रक्तवाहिन्यांवर थेट परिणाम - प्रदूषकांचा आपल्या रक्तवाहिन्यांच्या कार्यात थेट व्यत्यय येतो आणि रक्त गोठण्याच्या प्रक्रियेवरही परिणाम होतो.
दीर्घकालीन नुकसान - प्रदूषणाच्या दीर्घकाळ संपर्कात राहिल्याने दमा, क्रॉनिक ऑब्स्ट्रक्टिव्ह पल्मोनरी डिसीज, फुफ्फुसांचा कर्करोग आणि हृदयरोग यांसारख्या आजारांचा धोका वाढतो, ज्यामुळे अकाली मृत्यू होतो.
वायू प्रदूषण टाळण्यासाठी 5 महत्त्वाच्या गोष्टी
AQI चे निरीक्षण करा - तुमच्या स्मार्टफोनचा वापर करून तुमच्या आजूबाजूच्या परिसरातील AQI चे निरीक्षण करा. AQI "खराब," "खराब," किंवा "गंभीर" श्रेणीत असताना व्यायाम करणे, धावणे किंवा लांब चालणे यासारख्या बाहेरील शारीरिक हालचाली टाळा. सकाळी लवकर प्रदूषणाची पातळी देखील जास्त असू शकते, म्हणून सावधगिरी बाळगा.
N95/N99 मास्क वापरा - बाहेर जाताना, नियमित कापडी मास्कऐवजी N95 किंवा N99 रेटिंगचा मास्क घाला. हे मास्क धोकादायक PM 2.5 कणांना मोठ्या प्रमाणात रोखण्यास सक्षम आहेत.
घरातील हवा स्वच्छ ठेवा - बाहेरील प्रदूषण टाळण्याचा अर्थ आतील हवा स्वच्छ आहे असे नाही. धूळ, रसायने आणि स्वयंपाकाचा धूर देखील घरातील हवा प्रदूषित करू शकतात. याचा सामना करण्यासाठी, एअर प्युरिफायर बसवा, ओल्या कापडाने धुवा किंवा स्वच्छ करा, धूम्रपान टाळा आणि सकाळी आणि संध्याकाळी खिडक्या आणि दरवाजे बंद ठेवा.
सार्वजनिक वाहतूक आणि कारपूलिंगला प्राधान्य द्या - वाहनांचा धुरामुळे होणारा धुरामुळे शहरी प्रदूषणात मोठी वाढ होते. तुमच्या वैयक्तिक वाहनाऐवजी मेट्रो आणि बसेससारख्या सार्वजनिक वाहतुकीचा वापर करा.
तुमच्या आहारात अँटीऑक्सिडंट्सचा समावेश करा - संतुलित आणि निरोगी आहार शरीराला प्रदूषणाच्या परिणामांशी लढण्यास मदत करू शकतो. व्हिटॅमिन सी, व्हिटॅमिन ई आणि ओमेगा-३ फॅटी अॅसिड असलेले पदार्थ खा. हे अँटीऑक्सिडंट्स प्रदूषणामुळे शरीरातील विषारी पदार्थ आणि जळजळ कमी करण्यास मदत करतात.