दिव्या गौतम, खगोलपत्री. पितृपक्ष हा असा काळ आहे जेव्हा आपण आपल्या पूर्वजांना श्रद्धांजली अर्पण करतो. या काळात पूर्वजांचे तर्पण आणि श्राद्ध यांना विशेष महत्त्व असते. अनेकदा पुरोहित उपलब्ध नसतात, परंतु योग्य माहिती असल्यास, घरी तर्पण करणे सोपे आणि फलदायी ठरू शकते.

या वर्षी पितृपक्ष 7 सप्टेंबर 2025 पासून सुरू होत आहे. हिंदू परंपरेत, पूर्वजांच्या आत्म्याच्या शांती आणि समाधानासाठी हा खूप महत्वाचा मानला जातो. हा 16 दिवसांचा उत्सव आहे, ज्यामध्ये पूर्वजांचे तर्पण आणि श्राद्ध केल्याने पुण्य प्राप्त होते.

तर्पणाचे महत्त्व

तर्पण म्हणजे पाणी, दूध, तीळ आणि इतर घटकांद्वारे पूर्वजांना संतुष्ट करणे. यामुळे त्यांच्या आत्म्याला शांती मिळते आणि त्यांचे आशीर्वाद प्राप्त होतात. जर एखाद्या पूर्वजाची मृत्यु तारीख माहित असेल तर त्याच दिवशी दुपारी तर्पण करणे सर्वोत्तम मानले जाते. जर मृत्यु तारीख माहित नसेल तर सर्वपित्रे अमावस्येच्या दिवशी तर्पण करणे शुभ आणि फलदायी असते.

तर्पण करण्याची पद्धत-

  • तर्पण करण्यापूर्वी स्नान करा आणि स्वच्छ कपडे घाला.
  • उत्तरेकडे किंवा पूर्वेकडे तोंड करून बसा.
  • एका भांड्यात शुद्ध पाणी घ्या आणि त्यात तीळ आणि तांदूळ घाला.
  • तुमच्या पूर्वजांना मनात ठेवा आणि त्यांच्याबद्दल आदर बाळगा.
  • पाणी तुमच्या बोटांनी किंवा भांड्यात घ्या आणि हळूहळू उत्तर दिशेने वाहा.
  • या दरम्यान, “ॐ पितृ देव तर्पितो भव”या मंत्राचा जप करा.
  • तर्पण केल्यानंतर, दिवा लावा आणि धूप द्या.
  • जर तुम्हाला हवे असेल तर अन्नाचा काही भाग तुमच्या पूर्वजांना समर्पित करा.

तर्पण आणि श्राद्धाचे नियम-

    • पहिले श्राद्ध मृत्यूच्या एक वर्षानंतर करावे.
    • पहिले श्राद्ध मृत व्यक्तीच्या पहिल्या पुण्यतिथीला केले जाते.
    • मृत्यु तिथीनुसार नेहमी श्राद्ध विधी करा.
    • जर तारीख माहित नसेल, तर तुम्ही पंडितांकडून योग्य तारीख विचारू शकता.
    • कोणत्याही महिन्याच्या शुक्ल पक्ष किंवा कृष्ण पक्षातील कोणत्याही तिथीला (प्रतिपदा, द्वितीया, तृतीया इ.) ज्यांचा मृत्यू झाला, त्यांचे श्राद्ध पितृ पक्षातील त्याच तिथीला केले जाते.
    • तिथीलाच श्राद्ध करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.
    • श्राद्ध नेहमी त्याच तिथीला करावे ज्या दिवशी मृत व्यक्तीचा मृत्यू झाला.
    • जर एखाद्याची पुण्यतिथी पितृपक्षात येत असेल तर त्या दिवशी केलेले श्राद्ध अधिक फलदायी मानले जाते.

      हेही वाचा:Sarva Pitru Amavasya 2025: पूर्वजांना प्रसन्न करण्यासाठी लक्षात ठेवा या गोष्टी, जाणून घ्या स्नान आणि दानाचा शुभ मुहूर्त