नवी दिल्ली, संजय मिश्रा: पहलगाम दहशतवादी हल्ल्याविरुद्ध ‘ऑपरेशन सिंदूर’ अंतर्गत भारताने केलेल्या लष्करी कारवाईमुळे बिथरलेल्या पाकिस्तानने गुरुवारी रात्री जम्मू, पठाणकोट आणि जैसलमेरमध्ये ड्रोन, क्षेपणास्त्रे आणि लढाऊ विमानांनी हल्ला केला. हा हल्ला भारतीय हवाई संरक्षण प्रणाली एस-400 (S-400) आणि आकाशने निष्फळ ठरवला.
इतकेच नव्हे तर पाकिस्तानची चीननिर्मित दोन जेएफ-17 (JF-17), अमेरिकानिर्मित एफ-16 (F-16) विमाने आणि अवाक्स (AWACS) विमानांना त्यांच्याच हद्दीत पाडण्यात आले. ही तिन्ही विमाने भारतावर हल्ला करण्याच्या उद्देशाने पुढे येत होती.
जैसलमेर आणि अखनूरमध्ये पाकिस्तानचे दोन वैमानिकही भारताच्या ताब्यात आले आहेत. पाकिस्तानने जम्मू-काश्मीरमधील नियंत्रण रेषा आणि आंतरराष्ट्रीय सीमेवर गोळीबार तीव्र केला आहे.
यानंतर भारताने पाकिस्तानची राजधानी इस्लामाबाद, लाहोर, कराची, सियालकोट, बहावलपूर यांसारख्या महत्त्वाच्या शहरांवर क्षेपणास्त्रे आणि ड्रोनने मारा केला. सायंकाळी उशिरा झालेल्या हल्ल्यांनंतर सीडीएस यांच्या नेतृत्वात तिन्ही दलांच्या प्रमुखांची आपत्कालीन बैठक झाली. या बैठकीत पाकिस्तानला त्याच्या कृत्याबद्दल अधिक कठोर कारवाई करण्याचा निर्णय घेण्यात आल्याचे समजते.
भारतीय हवाई दलापाठोपाठ आता नौदलही सक्रिय झाले आहे. अरबी समुद्रात तैनात असलेल्या आयएनएस विक्रांतने (INS Vikrant) कराचीला लक्ष्य करत मोठी हानी करण्यास सुरुवात केली आहे. नौदलाच्या हल्ल्यामुळे कराची बंदर आणि शहरात मोठी आग लागली आहे.
पंतप्रधान मोदी यांची एनएसए डोवाल यांच्याशी भेट
एनएसए डोवाल यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांची भेट घेऊन त्यांना ताज्या परिस्थितीची माहिती दिली. पाकिस्तानने संघर्ष वाढवण्याचा प्रयत्न केल्यास त्याला चोख प्रत्युत्तर दिले जाईल, असा इशारा भारताने दिला आहे. सायंकाळी पाकिस्तानच्या हल्ल्यानंतर सुरक्षेच्या कारणास्तव धर्मशाला येथे सुरू असलेला आयपीएलचा (IPL) सामना थांबवण्यात आला. विशेष म्हणजे बुधवारी रात्रीप्रमाणेच गुरुवारीही भारतीय लष्कराने आपल्या हद्दीत राहून पाकिस्तानी ठिकाणांना लक्ष्य केले आहे.
पाकिस्तानने बुधवारी रात्री 15 शहरांवर हल्ले केले होते
यापूर्वी पाकिस्तानने बुधवार-गुरुवारी रात्री जम्मू-काश्मीर आणि पंजाबपासून गुजरातच्या सीमावर्ती भागातील 15 शहरांमधील लष्करी तळांवर क्षेपणास्त्रे आणि ड्रोनने हल्ले करण्याचा अयशस्वी प्रयत्न केला होता.
संरक्षण मंत्रालयाने सांगितले की, पाकिस्तानने अवंतीपुरा, श्रीनगर, जम्मू, पठाणकोट, अमृतसर, कपूरथला, जालंधर, लुधियाना, आदमपूर, भटिंडा, चंदीगड, नल, फलोदी, उत्तरलाई आणि भूज आदी शहरांना लक्ष्य केले होते. भारताने हे हल्ले एकात्मिक काउंटर यूएएस ग्रिड (Integrated Counter UAS Grid) आणि हवाई संरक्षण प्रणालीद्वारे निष्फळ केले.
प्रत्युत्तरादाखल भारताने दिवसा लाहोर, कराची, रावळपिंडी, सियालकोट, बहावलपूरसह पाकिस्तानच्या आठ शहरांमधील लष्करी तळ आणि हवाई संरक्षण प्रणालींवर डझनभर ड्रोन आणि क्षेपणास्त्रांनी हल्ला केला होता. या कारवाईत लाहोरमधील चीननिर्मित एअर डिफेन्स सिस्टम एचक्यू-9 (HQ-9) वर इस्रायलकडून खरेदी केलेल्या हारोप ड्रोनने (Harop Drone) हल्ला करून ते उद्ध्वस्त केले.
संरक्षण मंत्रालयाच्या म्हणण्यानुसार, भारताच्या प्रत्युत्तरादाखल कारवाईमुळे बिथरलेल्या पाकिस्तानने नियंत्रण रेषा व आंतरराष्ट्रीय सीमेवर जम्मू-काश्मीरच्या कुपवाडा, बारामुल्ला, उरी, पुंछ, मेंढर आणि राजौरी सेक्टरमध्ये तोफगोळे आणि तोफांचा वापर करत नियंत्रण रेषेजवळ विनाकारण गोळीबार वाढवला आहे. पाकिस्तानच्या या गोळीबारात 3 महिला आणि 5 मुलांसह 16 निष्पाप लोकांचा मृत्यू झाला आहे. भारतीय लष्कर या गोळीबाराला चोख प्रत्युत्तर देत आहे. भारताच्या कारवाईमुळे पाकिस्तानात हाहाकार उडाला आहे.
पाकिस्तानी पंतप्रधान शाहबाज शरीफ यांनी याबाबत लष्करी व सुरक्षेशी संबंधित एक आपत्कालीन उच्चस्तरीय बैठक बोलावली. पाकिस्तानी लष्कराचे डीजी आयएसपीआर लेफ्टनंट जनरल अहमद शरीफ चौधरी यांनी भारताकडून 12 ड्रोन हल्ले झाल्याचे मान्य करतानाच ते निष्फळ केल्याचा दावा केला आणि लाहोरमधील एका एअर डिफेन्सवर हल्ला झाल्याचे कबूल केले. त्यांनी मान्य केले की भारताने पाकिस्तानच्या पंजाब प्रांतातील लाहोरसह अटक, गुजरांवाला, चकवाल, रावळपिंडी आणि बहावलपूरमध्ये ड्रोनने हल्ला केला.
त्याचबरोबर सुक्कूरच्या मियानो, उमरकोटच्या छोर आणि सिंधमध्ये कराचीजवळ भारतीय ड्रोनने पाकिस्तानी लष्करी तळांना लक्ष्य करण्याचा प्रयत्न केला, जो निष्फळ करून त्याचे अवशेष गोळा केले जात आहेत.
चौधरी यांनी मान्य केले की पाकिस्तानने दोन जेएफ-17 (JF-17) विमाने गमावली आहेत. ‘ऑपरेशन सिंदूर’ नंतर पाकिस्तानची अस्वस्थता लक्षात घेत भारतीय लष्कराने बुधवार-गुरुवारी रात्री जम्मू-काश्मीर, पंजाबपासून गुजरातपर्यंतच्या आपल्या संपूर्ण सीमेवरील हवाई संरक्षण प्रणालीला हाय अलर्टवर ठेवले होते. त्यामुळे पाकिस्तानने हल्ले सुरू करताच भारतीय हवाई संरक्षण प्रणाली एस-400 (S-400) व आकाशने ते ओळखले आणि लक्ष्यापर्यंत पोहोचण्यापूर्वीच सर्वांना पाडले.
भारताने लष्करी तळांवर हल्ले केले नव्हते, तरीही पाकिस्तानने प्रयत्न केला
कर्नल सोफिया कुरेशी यांनी गुरुवारी परराष्ट्र मंत्रालयाच्या पत्रकार परिषदेला संबोधित करताना ‘ऑपरेशन सिंदूर’वरील बुधवारच्या पत्रकार परिषदेबद्दल सांगितले की, भारताने आपली प्रतिक्रिया संयमित आणि विनाउद्धट असल्याचे म्हटले होते. पाकिस्तानी लष्करी तळांना लक्ष्य केले गेले नाही याचा विशेष उल्लेख करण्यात आला होता आणि भारतात लष्करी तळांवर कोणताही हल्ला झाल्यास योग्य प्रत्युत्तर दिले जाईल, असे पुन्हा सांगितले होते.
यानंतरही, बुधवार-गुरुवारी रात्री पाकिस्तानने ड्रोन आणि क्षेपणास्त्रांचा वापर करून उत्तर आणि पश्चिम भारतातील अनेक लष्करी तळांवर हल्ला करण्याचा प्रयत्न केला. हे हल्ले एकात्मिक काउंटर यूएएस ग्रिड (Integrated Counter UAS Grid) आणि एअर डिफेन्स सिस्टमद्वारे निष्प्रभ करण्यात आले. या हल्ल्यांचे अवशेष अनेक ठिकाणांहून जप्त करण्यात आले आहेत, जे पाकिस्तानी हल्ल्यांची पुष्टी करतात. पाकिस्तानच्या हल्ल्यांच्या प्रत्युत्तरादाखल भारतीय सशस्त्र दलांनी गुरुवारी सकाळी पाकिस्तानमधील अनेक एअर डिफेन्स रडार आणि सिस्टम्सना लक्ष्य केले.