लाईफस्टाईल डेस्क, नवी दिल्ली. आपण अनेकदा मुलांकडून चूक होताच त्यांनी माफी मागावी अशी अपेक्षा करतो आणि जेव्हा ते चूक करत नाहीत तेव्हा आपण त्यांना "माफी मागा!" असे सांगून त्यांना फटकारतो किंवा लाजवतो. ते एखाद्या गोष्टीचा आग्रह धरू लागतात (Pressuring Kids To Apologize),पण तुम्ही कधी विचार केला आहे का की या जबरदस्तीमागे मुलांना काय वाटते?
खरं तर, मुलाला माफी मागण्यास भाग पाडल्याने त्याला त्याच्या चुकीचा खरा अर्थ समजत नाही आणि त्याच्यात सकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण होत नाही. उलट, त्यामुळे त्याचा आत्मविश्वास कमी होऊ शकतो आणि तो खऱ्या मनाने नव्हे तर फक्त भीतीने किंवा लाजेने माफी मागायला शिकतो.
अशा परिस्थितीत, प्रश्न उद्भवतो की मग काय करावे? मुलांना त्यांची चूक कशी कळवावी जेणेकरून ते स्वेच्छेने माफी मागतील आणि भविष्यात काळजी घेतील? चला जाणून घेऊया असे 5 समजूतदार मार्ग (Ways To Teach Kids About Sorry Saying).
शिव्या देऊन नाही तर संभाषणातून स्पष्टीकरण द्या
जेव्हा एखादे मूल चूक करते तेव्हा सर्वप्रथम त्याला बाजूला बसवा आणि त्याच्याशी शांतपणे बोला. त्याच्या वागण्याबद्दल समोरच्या व्यक्तीला कसे वाटले ते त्याला सांगा. जेव्हा मुलाला त्याच्या वर्तनाचा परिणाम समजेल, तेव्हाच तो सुधारेल.
उदाहरण: "जेव्हा तुम्ही तुमच्या बहिणीचे खेळणे फोडले तेव्हा तिला खूप वाईट वाटले. जर तुमच्यासोबत असे घडले तर तुम्हाला कसे वाटेल?"
"माफ करा" ऐवजी "सुधारणेवर" भर
मुलांना सांगा की चूक मान्य करण्याचा खरा अर्थ म्हणजे स्वतःचे वर्तन सुधारणे. फक्त "सॉरी" म्हणणे पुरेसे नाही, परंतु भविष्यात तीच चूक पुन्हा होऊ नये हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.
टीप: चूक झाल्यानंतर, म्हणा - "परिस्थिती सुधारण्यासाठी आपण आता काय करू शकतो?"
उदाहरण देऊन शिकवा
मुले मोठ्यांचे अनुकरण करतात. जर त्यांना दिसले की त्यांचे पालकही त्यांच्या चुकांसाठी माफी मागतात, तर त्यांना स्वाभाविकपणे कळते की माफी मागणे ही लज्जेची गोष्ट नाही तर शहाणपणाचे लक्षण आहे.
उदाहरण: "माफ करा बेटा, मी रागात जास्त बोललो. पुढच्या वेळी मी शांत राहण्याचा प्रयत्न करेन."
भावना ओळखा.
मुले अनेकदा त्यांच्या भावना शब्दांत व्यक्त करू शकत नाहीत. त्यांना राग, मत्सर, दुःख किंवा निराशा कधी येते आणि काय करणे योग्य आहे हे समजून घेण्यास मदत करा.
असं काहीतरी म्हणा: "त्याने खेळणी घेतल्याबद्दल तुम्हाला राग आला होता का? रागावण्याऐवजी आपण आणखी काय करू शकतो?"
वेळ द्या, ताण नाही
प्रत्येक मुलाची समजून घेण्याची आणि प्रतिक्रिया देण्याची क्षमता वेगळी असते. लगेच माफीची अपेक्षा करू नका. त्यांना विचार करण्यासाठी आणि त्यांच्या चुकीचा परिणाम जाणवण्यासाठी वेळ द्या.
लक्षात ठेवा: मुलाला "सॉरी" म्हणायला भाग पाडल्याने तो फक्त शब्द पुन्हा उच्चारेल, भावना नाही.
लक्षात ठेवा, मुलांना खऱ्या माफीचा अर्थ तेव्हाच समजतो जेव्हा त्यांना प्रेमाने, आदराने आणि समजूतदारपणे वाढवले जाते, शिवीगाळीने नाही.