लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. देशभरात नवरात्र मोठ्या उत्साहात साजरी केली जात आहे. हा हिंदू धर्मातील प्रमुख सणांपैकी एक आहे. या काळात नऊ दिवस देवीच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते. या काळात लोक उपवास देखील करतात. हा सण देशभरात मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. विशेषतः गुजरातमध्ये हा सण मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो, जिथे तो रंगीत नृत्य, संगीत आणि भक्तीने साजरा केला जातो.
या काळात सादर केले जाणारे सर्वात लोकप्रिय नृत्य म्हणजे गरबा आणि दांडिया रास. हे नृत्य आता केवळ गुजरातमध्येच नाही तर देशभरात लोकप्रिय आहे. नवरात्रीत गरबा आणि दांडिया सादर केले जातात, म्हणूनच बरेच लोक त्यांना एकसारखेच मानतात. तथापि, ते खूप वेगळे आहेत. या लेखात, आपण दोघांमधील फरक स्पष्ट करू. गरबा आणि दांडिया एकमेकांपासून कसे वेगळे आहेत ते पाहूया.
दांडिया रास म्हणजे काय?
दांडिया रास, ज्याला सहसा फक्त दांडिया म्हणतात, हे नवरात्रीत सादर केले जाणारे एक लोकप्रिय नृत्य आहे. याला गुजरातचे "तलवार नृत्य" असेही म्हणतात, कारण या नृत्यात वापरल्या जाणाऱ्या काठ्या तलवारींचे प्रतिनिधित्व करतात.
दांडिया सादर करण्यासाठी, प्रत्येक व्यक्ती दोन सजवलेल्या काठ्या किंवा दांडिया घेते आणि आपल्या जोडीदारासोबत तालात नाचते.
गरब्याच्या तुलनेत, दांडिया नृत्य खूप वेगवान आणि अधिक उर्जेने भरलेले आहे.
दांडिया हा अनेकदा विजय आणि आनंद साजरा करण्यासाठी केला जातो.
गरबा म्हणजे काय?
गरबा हा एक पारंपारिक गुजराती लोकनृत्य आहे जो मातीच्या दिव्याभोवती (गरबो) किंवा दुर्गा देवीच्या मूर्तीभोवती वर्तुळ बनवून सादर केला जातो. गरबा हा शब्द गर्भातून आला आहे, जो जीवन आणि निर्मितीचे प्रतीक आहे.
गरबा टाळ्या वाजवून, सुंदर हातांच्या मुद्रा आणि लयीत पाय हलवून सादर केला जातो.
त्याची गाणी सहसा भक्तीपर असतात, जी देवी अंबा किंवा दुर्गेची स्तुती करतात.
गरबा दरम्यान, महिला चनिया चोली (रंगीत स्कर्ट आणि ब्लाउज) घालतात आणि पुरुष केडियू (लहान कुर्ता) घालतात.
गरबा आणि दांडिया - मुख्य फरक
हे दोन्ही नृत्य गुजरातमधील मानले जाते आणि नवरात्रीत केले जाते. बरेच लोक त्यांना एकसारखेच मानतात, परंतु दोघांमध्ये बरेच फरक आहेत. काही प्रमुख फरक खालीलप्रमाणे आहेत:
- प्रॉप्स: गरबा प्रॉप्सशिवाय सादर केला जातो, तर दांडियासाठी दोन काठ्या किंवा रॉड लागतात.
- वेग: गरब्याची लय आणि ताल सहसा मध्यम किंवा मंद असतो, तर दुसरीकडे, दांडिया जलद आणि अधिक उत्साही असतो.
- महत्त्व: गरबा भक्ती आणि जीवनचक्र यांचे प्रतीक आहे, तर दांडिया देवी दुर्गा आणि महिषासुर (चांगले विरुद्ध वाईट) यांच्यातील युद्धाचे चित्रण करते.
- वेळ: गरबा सहसा मध्यरात्रीपूर्वी सादर केला जातो, तर दांडिया रात्री उशिरा होतो.
गरबा-दांडियाचा इतिहास
गरबा: "गरबा" हा शब्द गर्भासाठी असलेल्या संस्कृत शब्दापासून आला आहे. हे नृत्य सामान्यतः मातीच्या भांड्याभोवती वर्तुळात केले जाते ज्यामध्ये दिवा असतो. याला गर्भदीप म्हणतात, जे गर्भाशयातील गर्भ आणि जीवनाच्या सतत चक्राचे प्रतीक आहे. अशाप्रकारे, गरबा जीवनचक्र आणि देवी दुर्गाच्या शक्तीशी संबंधित आहे.
दांडिया: दांडिया हा देवी दुर्गा आणि भगवान श्रीकृष्ण दोघांशीही संबंधित असल्याचे मानले जाते. अशी आख्यायिका आहे की दांडिया हा देवी दुर्गा आणि महिषासुर यांच्यातील युद्धाचे स्मरण करतो. या नृत्यात वापरल्या जाणाऱ्या रंगीबेरंगी काठ्या किंवा दांडिया काठ्या देवीच्या तलवारींचे प्रतिनिधित्व करतात, जे वाईटावर चांगल्याच्या विजयाचे प्रतीक आहेत.
काहींचा असा विश्वास आहे की हे भगवान श्रीकृष्णाच्या दैवी कथांशी जोडलेले आहे. कदाचित हे नृत्य कृष्ण आणि त्याच्या गोपिकांनी सादर केलेल्या रास लीला नृत्यातून उद्भवले असावे. याला रास लीला असेही म्हणतात. या नृत्याचे नाव नृत्यात वापरल्या जाणाऱ्या दांडियाच्या काठ्यांवरून पडले आहे.
हेही वाचा: Shardiya Navratri 2025: कन्या पूजन दरम्यान कोणते पदार्थ बनवावे ? चुकूनही जेवणात करू नका या गोष्टींचा समावेश