लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. World Cerebral Palsy Day 2025: सेरेब्रल पाल्सी हा मेंदूचा एक विकार आहे जो शरीराच्या हालचाली, स्नायूंचा टोन, पोश्चर आणि संतुलनावर परिणाम करतो. हा बालपणातील सर्वात सामान्य मोटर डिसऑर्डर आहे. हा आजार नाही तर मेंदूच्या असामान्य विकासामुळे किंवा नुकसानीमुळे होणारा कायमचा डिसऑर्डर  आहे.

या स्थितीबद्दल जागरूकता निर्माण करण्यासाठी, दरवर्षी ऑक्टोबरच्या पहिल्या सोमवारी जागतिक सेरेब्रल पाल्सी दिन साजरा केला जातो. यावर्षी तो 6 ऑक्टोबर रोजी साजरा केला जाईल. चला या स्थितीबद्दल, त्याची कारणे आणि त्याची लक्षणे जाणून घेऊया.

सेरेब्रल पाल्सी म्हणजे काय?

हे मेंदूच्या हालचाली नियंत्रित करणाऱ्या भागाला झालेल्या नुकसानामुळे होते. हे नुकसान सहसा बाळाच्या विकसनशील मेंदूमध्ये जन्मापूर्वी, दरम्यान किंवा लगेच होऊ शकते, जसे की मेंदूला ऑक्सिजनचा अभाव किंवा संसर्गामुळे. हा एक नॉन-प्रोग्रेसिव्ह डिसऑर्डर आहे, म्हणजेच तो कालांतराने खराब होत नाही, परंतु त्याची लक्षणे आयुष्यभर बदलू शकतात आणि टिकून राहू शकतात.

सेरेब्रल पाल्सीची लक्षणे काय आहेत?

सेरेब्रल पाल्सीची लक्षणे मुलापासून मुलापर्यंत बदलू शकतात आणि समस्येच्या तीव्रतेवर अवलंबून असतात. ही लक्षणे सौम्य (जसे की विचित्र चाल) ते गंभीर (जसे की चालण्यास पूर्णपणे असमर्थता) पर्यंत असू शकतात. डॉक्टर सहसा मूल 2 ते 3 वर्षांचे झाल्यावर ही लक्षणे ओळखतात.

    स्नायूंच्या टोनमध्ये असामान्यता - स्नायू खूप कडक किंवा खूप सैल असू शकतात.

    असामान्य हालचाली - यामध्ये अनियंत्रित, झटकेदार हालचाली किंवा थरथरणे यांचा समावेश आहे.

    कमकुवत समन्वय - चालण्यात अस्थिरता किंवा हात आणि पायांच्या हालचालींमध्ये समन्वयाचा अभाव.

    चालण्यात अडचण - पाय ओलांडून किंवा कात्रीसारखे करून चालणे, पायाच्या बोटांवर चालणे किंवा चालताना किंवा उभे राहताना संतुलन राखता न येणे.

    विकासात्मक विलंब - मूल वेळेवर बसणे, रांगणे किंवा चालणे शिकू शकत नाही.

    शरीराच्या एका बाजूचा वापर - मूल दुसऱ्या हातापेक्षा किंवा पायापेक्षा एका बाजूचा जास्त वापर करते.

    बोलण्यात अडचण - आवाज नियंत्रित करणाऱ्या स्नायूंच्या कमकुवतपणामुळे बोलण्यात अडचण.

    गिळण्याच्या समस्या - खाण्यास किंवा पिण्यास त्रास होणे, जास्त लाळ येणे.

    झटके - काही मुलांना अपस्माराचे झटके येऊ शकतात.

    वेदना - स्नायू कडक होणे आणि सांधेदुखी किंवा अस्वस्थता.

    सेरेब्रल पाल्सीवर कोणताही इलाज नाही, परंतु योग्य उपचार आणि काळजी घेतल्यास, मुलाचे जीवनमान सुधारू शकते.