लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. World AIDS Day 2025: आपल्या समाजात एचआयव्ही आणि एड्सबद्दल अनेक गैरसमज आहेत. बरेच लोक त्यांना एकच आजार मानतात, तर वैद्यकीय शास्त्रानुसार, एचआयव्ही आणि एड्स हे दोन वेगळे आजार आहेत.

आकाश हेल्थकेअरमधील अंतर्गत औषधांचे वरिष्ठ सल्लागार डॉ. प्रभात रंजन सिन्हा या विषयावर प्रकाश टाकताना स्पष्ट करतात की लोक अनेकदा या दोघांना गोंधळात टाकतात, परंतु त्यांना समजून घेणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. 1 डिसेंबर रोजी साजरा होणाऱ्या जागतिक एड्स दिनानिमित्त आपण हे सविस्तरपणे पाहूया.

एचआयव्ही म्हणजे काय?

एचआयव्ही, किंवा मानवी इम्युनोडेफिशियन्सी व्हायरस, हा एक धोकादायक विषाणू आहे जो शरीराच्या रोगप्रतिकारक शक्तीवर हळूहळू हल्ला करतो. तो विशेषतः सीडी4 पेशींना लक्ष्य करतो, ज्या संसर्गाशी लढण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

डॉक्टरांच्या मते, एचआयव्ही बाधित व्यक्तीला सुरुवातीलाच कोणतीही स्पष्ट लक्षणे जाणवणे आवश्यक नाही. बरेच लोक वर्षानुवर्षे कोणत्याही समस्येशिवाय एचआयव्ही पॉझिटिव्ह राहू शकतात. या काळात, विषाणू शरीरात सक्रिय राहतो आणि हळूहळू रोगप्रतिकारक शक्ती कमकुवत करतो. जर या संसर्गावर त्वरित उपचार केले नाहीत तर ही स्थिती गंभीर होऊ शकते.

एड्स म्हणजे काय?

    एड्स, किंवा अ‍ॅक्वायर्ड इम्युनोडेफिशियन्सी सिंड्रोम, हा एचआयव्ही संसर्गाचा शेवटचा आणि सर्वात गंभीर टप्पा आहे. हा वेगळा विषाणू नाही, तर एचआयव्हीवर बराच काळ उपचार न केल्यास विकसित होणारी स्थिती आहे.

    एचआयव्ही ग्रस्त व्यक्तीची सीडी4 ची संख्या 200 पेक्षा कमी झाल्यावर किंवा त्यांना काही संसर्ग किंवा कर्करोग झाल्यास एड्स झाल्याचे निदान होते. या टप्प्यावर, शरीर अत्यंत कमकुवत होते आणि सामान्य संसर्ग देखील गंभीर होऊ शकतात.

    एचआयव्हीला एड्समध्ये रूपांतरित होण्यासाठी किती वेळ लागतो?

    ही प्रक्रिया व्यक्तीपरत्वे बदलू शकते. सरासरी,

    जर एचआयव्हीवर अजिबात उपचार केले नाहीत तर,

    त्यामुळे हा संसर्ग 8 ते 10 वर्षांत एड्सच्या टप्प्यात पोहोचू शकतो.

    तथापि, हा कालावधी व्यक्तीच्या जीवनशैली, आरोग्य आणि रोगाच्या तीव्रतेवर देखील अवलंबून असतो.

    एचआयव्ही बरा होऊ शकतो का?

    आज, वैद्यकीय शास्त्राकडे एचआयव्ही पूर्णपणे नष्ट करण्याचा उपाय नाही, परंतु अँटी-रेट्रोव्हायरल थेरपी (एआरटी) ने या संसर्गाचे स्वरूप पूर्णपणे बदलले आहे.

    एआरटी काय करते?

    विषाणू नियंत्रणात ठेवतो.

    रोगप्रतिकारक शक्ती राखण्यास मदत करते.

    हे विषाणूचे एड्समध्ये रूपांतर होण्यापासून मोठ्या प्रमाणात रोखते.

    रुग्णाला सामान्य, दीर्घ आणि निरोगी आयुष्य जगण्यास सक्षम करते.

    ही औषधे शरीरातून विषाणू काढून टाकत नाहीत, परंतु ते इतके कमकुवत करतात की रोग पुढे वाढू शकत नाही.

    वेळेवर चाचणी करणे का महत्त्वाचे आहे?

    एचआयव्ही संसर्गाच्या सुरुवातीच्या काळात सर्वात मोठे आव्हान म्हणजे लक्षणे नसणे. म्हणूनच, नियमित एचआयव्ही चाचणी, सुरक्षित वर्तन आणि नियमित औषधोपचार या सर्व गोष्टी एड्स रोखण्यास मदत करू शकतात.

    एचआयव्ही आणि एड्स हे एकसारखे नाहीत. एचआयव्ही हा एक विषाणू आहे, तर एड्स हा त्या विषाणूचा शेवटचा आणि सर्वात गंभीर टप्पा आहे. तथापि, चांगली बातमी अशी आहे की आधुनिक औषधांमुळे, विशेषतः एआरटीमुळे, एचआयव्हीने संक्रमित लोक बराच काळ पूर्णपणे सामान्य जीवन जगू शकतात.