लाईफस्टाईल डेस्क, नवी दिल्ली. उन्हाळ्यात तापमान वाढत असताना, उष्माघाताचा धोका देखील वाढतो. उष्माघात हा शरीराच्या अति तापमानामुळे (४०°C किंवा त्याहून अधिक) होणारा एक गंभीर आजार आहे. आयएमडीने अलीकडेच दिल्लीसह राजस्थान, गुजरातसारख्या राज्यांमध्ये उष्णतेच्या लाटेचा इशारा जारी केला आहे. अशा परिस्थितीत, अति उष्णतेमुळे उष्माघात कसा टाळायचा हे समजून घेणे खूप महत्वाचे आहे.
जर उष्माघातावर वेळीच उपचार केले नाहीत तर तो प्राणघातक देखील ठरू शकतो. उष्माघाताची लक्षणे आणि ते टाळण्यासाठी काय करावे ते जाणून घेऊया.
उष्माघाताची लक्षणे
उष्माघाताची लक्षणे अचानक किंवा हळूहळू दिसू शकतात. हे त्वरित ओळखले पाहिजेत आणि त्यांच्यावर उपचार केले पाहिजेत-
- शरीराचे तापमान वाढणे- उष्माघाताचे सर्वात महत्वाचे लक्षण म्हणजे शरीराचे तापमान 40 अंश सेल्सिअस किंवा त्याहून अधिक होणे. या स्थितीत, शरीराची थंड होण्याची प्रक्रिया बिघडल्याने घाम येणे थांबू शकते.
- तीव्र डोकेदुखी आणि चक्कर येणे- उष्णतेमुळे शरीरात पाण्याची कमतरता निर्माण होते, ज्यामुळे डोकेदुखी, चक्कर येणे किंवा बेहोशी होणे यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
- त्वचेचा लालसरपणा आणि उष्णता - उष्माघातात त्वचा लाल, कोरडी आणि गरम होते. जर घाम येणे थांबले तर ते एक गंभीर लक्षण आहे.
- मळमळ आणि उलट्या- जास्त उष्णतेमुळे पोटात जळजळ, मळमळ किंवा उलट्या यासारख्या समस्या उद्भवू शकतात.
- स्नायू पेटके - डिहायड्रेशन आणि इलेक्ट्रोलाइट असंतुलनामुळे हात आणि पायांमध्ये वेदना किंवा पेटके येऊ शकतात.
- हृदय गती वाढणे: उष्माघातात, शरीर स्वतःला थंड करण्यासाठी जास्त काम करते तेव्हा हृदय गती वाढते.
- गोंधळ किंवा बेशुद्धी - गंभीर प्रकरणांमध्ये, रुग्णाला गोंधळ, अस्वस्थता किंवा अगदी बेशुद्धी देखील जाणवू शकते. अशा परिस्थितीत, ताबडतोब डॉक्टरांशी संपर्क साधावा.
उष्माघात टाळण्यासाठी टिप्स
भरपूर पाणी प्या.
- दिवसभरात 8-10 ग्लास पाणी नक्की प्या.
- नारळ पाणी, ताक, लिंबू पाणी आणि ओआरएस द्रावण देखील फायदेशीर आहेत.
- चहा, कॉफी आणि अल्कोहोल टाळा, कारण ते डिहायड्रेशन वाढवतात.
हलके आणि सैल कपडे घाला.
- घाम शोषून घेणारे सुती आणि हलक्या रंगाचे कपडे घाला.
- उन्हात बाहेर पडताना टोपी, छत्री किंवा सनग्लासेस वापरा.
जास्त वेळ उन्हात राहू नका.
- दुपारी 12 ते 3 या वेळेत उन्हात बाहेर जाणे टाळा.
- जर बाहेर जाणे आवश्यक असेल तर सावलीत चाला आणि मध्ये विश्रांती घ्या.
- बाहेर जाताना नेहमी पाण्याची बाटली सोबत ठेवा.
थंड ठिकाणी रहा.
- एसी, कूलर किंवा पंख्याखाली राहून तुमचे शरीर थंड ठेवा.
- जर तुम्हाला खूप उष्णता वाटत असेल तर थंड पाण्याने आंघोळ करा किंवा ओल्या कापडाने तुमचे शरीर पुसून टाका.
हलके आणि निरोगी अन्न खा.
- ताजी फळे, भाज्या, दही आणि हलके अन्न खा.
- तळलेले, मसालेदार आणि जड अन्न खाऊ नका.
व्यायाम काळजीपूर्वक करा.
- फक्त सकाळी किंवा संध्याकाळी व्यायाम करा.
- जर तुम्हाला खूप घाम येत असेल तर लगेच पाणी प्या आणि विश्रांती घ्या.
वृद्ध आणि मुलांची विशेष काळजी घ्या
- लहान मुले आणि वृद्धांना उष्माघाताचा धोका जास्त असतो, म्हणून त्यांना थंड वातावरणात ठेवा.
Disclaimer: लेखात नमूद केलेला सल्ला आणि सूचना केवळ सामान्य माहितीच्या उद्देशाने आहेत आणि व्यावसायिक वैद्यकीय सल्ला म्हणून घेऊ नये. आपल्याला काही प्रश्न किंवा चिंता असल्यास, नेहमी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.