लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. National Milk Day 2025: दूध हे पोषणाचा सर्वोत्तम आणि नैसर्गिक स्रोत मानले जाते. बालपणापासून ते वृद्धापकाळापर्यंत, दूध आपले आरोग्य राखण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. त्यात असलेले कॅल्शियम, फॉस्फरस, प्रथिने आणि आवश्यक जीवनसत्त्वे केवळ हाडे मजबूत करत नाहीत तर मानसिक क्षमता, रोगप्रतिकारक शक्ती आणि हृदयाचे आरोग्य देखील सुधारतात. या महत्त्वपूर्ण योगदानावर प्रकाश टाकण्यासाठी आणि लोकांना नियमित दुधाच्या सेवनाचे महत्त्व पटवून देण्यासाठी दरवर्षी राष्ट्रीय दूध दिन साजरा केला जातो.
राष्ट्रीय दूध दिन कधी साजरा केला जातो?
दरवर्षी 26 नोव्हेंबर रोजी राष्ट्रीय दूध दिन साजरा केला जातो. 2025 मध्ये, हा दिवस बुधवारी येतो. ही तारीख भारताच्या दुग्ध क्षेत्राच्या इतिहासातील एक विशेष आठवण घेऊन येते.
आपण राष्ट्रीय दूध दिन का साजरा करतो?
राष्ट्रीय दूध दिनाची सुरुवात डॉ. वर्गीस कुरियन यांच्या वाढदिवसानिमित्त हे करण्यात आले. डॉ. कुरियन यांना भारतातील श्वेत क्रांतीचे जनक मानले जाते. अमेरिकेहून परतल्यानंतर त्यांनी दुग्ध क्षेत्रात काम करण्यास सुरुवात केली आणि शेतकऱ्यांसाठी एक संघटित आणि फायदेशीर रचना निर्माण करण्याचा संकल्प केला.
त्यांच्या पुढाकारामुळे कैरा जिल्हा सहकारी दूध उत्पादक संघ लिमिटेडची स्थापना झाली, जी नंतर प्रसिद्ध ब्रँड अमूलमध्ये विकसित झाली. त्यांच्या नेतृत्वाखाली ऑपरेशन फ्लड सुरू करण्यात आले, ज्याने भारतातील दूध उत्पादन आणि वितरणात परिवर्तन घडवून आणले.
या मोहिमेच्या तीन टप्प्यांमध्ये, देशभरात एक मजबूत दूध ग्रिड तयार करण्यात आला, ज्यामुळे लाखो शेतकऱ्यांना योग्य भाव मिळाला आणि देश दूध उत्पादनात स्वयंपूर्ण झाला. 2014 मध्ये, राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळ, भारतीय दुग्ध महासंघ आणि देशातील 22 राज्यस्तरीय दूध संघांनी एकत्रितपणे निर्णय घेतला की डॉ. कुरियन यांच्या योगदानाचे स्मरण करण्यासाठी दरवर्षी 26 नोव्हेंबर रोजी राष्ट्रीय दूध दिन साजरा केला जाईल.
राष्ट्रीय दूध दिनाचे महत्त्व
दूध हा केवळ आपल्या आहाराचा एक आवश्यक भाग नाही तर तो देशाच्या अर्थव्यवस्थेचा आणि ग्रामीण उपजीविकेचा कणा आहे. भारत जगातील सर्वात मोठ्या दूध उत्पादक देशांपैकी एक आहे आणि लाखो कुटुंबे त्यांच्या उत्पन्नासाठी दुग्धव्यवसायावर अवलंबून आहेत.
तो साजरा करण्याचा उद्देश काय आहे?
दूध आणि दुग्धजन्य पदार्थांच्या पौष्टिक फायद्यांबद्दल लोकांना जागरूक करणे
दुग्ध उद्योगात शेतकऱ्यांचे योगदान ओळखणे
डॉ. वर्गीस कुरियन यांच्या उल्लेखनीय कार्यांचे स्मरण
देशात निरोगी आणि पौष्टिक अन्न सवयींना प्रोत्साहन देणे
राष्ट्रीय दूध दिन हा केवळ कॅलेंडरवरील एक तारीख नाही, तर तो भारतातील दुग्ध क्रांती, शेतकऱ्यांचे कठोर परिश्रम आणि देशाच्या पोषण सुरक्षेचे प्रतीक आहे. हा दिवस आपल्याला आठवण करून देतो की दररोज दूध सेवन करण्यासारखे छोटे प्रयत्न देखील केवळ आपले आरोग्यच नव्हे तर शेतकऱ्यांचे जीवनमान देखील मजबूत करू शकतात.