डिजिटल डेस्क, काठमांडू. Nepal Gen Z Protest: नेपाळमध्ये भूतकाळात अनेक बंड झाले आहेत, ज्यात तरुणांची भूमिका महत्त्वाची राहिली आहे. गेल्या वर्षी, आंदोलकांनी पुन्हा एकदा राजेशाहीची मागणी केली होती, कारण येथील राजकीय अस्थिरतेमुळे 16 वर्षांत 13 वेळा सरकारे बदलली आहेत. परंतु, सध्याचे आंदोलन श्रीलंका आणि बांगलादेशमधील भ्रष्टाचार आणि घराणेशाहीविरोधातील तरुणांच्या आंदोलनासारखेच वाटत आहे.
नेपाळप्रमाणेच श्रीलंका (2022) आणि बांगलादेश (2024) मधील आंदोलनातही 'जेन-झी' (Gen-Z) आघाडीवर होती. 'जनरेशन-झी' म्हणजे 1997 ते 2012 दरम्यान जन्मलेली पिढी.
श्रीलंका आणि बांगलादेशातील कहाणी
श्रीलंका आणि बांगलादेश, या दोन्ही देशांमध्ये याच पिढीने बंडाचे नेतृत्व केले होते. श्रीलंकेत इंधन आणि अन्नपदार्थांच्या वाढत्या तुटवड्याने 'जेन-झी'ला आंदोलनासाठी प्रवृत्त केले. सुरुवातीला शांततेत असलेली ही निदर्शने नंतर राष्ट्रपती भवनावरील कब्जात बदलली, ज्यानंतर अध्यक्ष गोटाबाया राजपक्षे यांनी राजीनामा दिला. तर, बांगलादेशात, विद्यार्थ्यांनी तत्कालीन सरकारच्या नोकरीतील कोटा धोरणाविरोधात मोठ्या प्रमाणावर निदर्शने केली. आंदोलकांनी पंतप्रधान निवासस्थानाला वेढा घातला, ज्यामुळे शेख हसीना यांना 5 ऑगस्ट 2024 रोजी देश सोडून पळून जावे लागले आणि त्यांच्या 16 वर्षांच्या सत्तेचा अंत झाला.
नेपाळमधील हिंसाचार
नेपाळप्रमाणेच बांगलादेशातही हे आंदोलन डिजिटल जाणकार तरुण कार्यकर्त्यांनी चालवले. नेपाळमधील आंदोलनातही अराजक आणि प्रतिगामी घटक सामील झाले होते, असे नेपाळचे संचार आणि माहिती तंत्रज्ञान मंत्री पृथ्वी सुब्बा गुरुंग यांनी सांगितले. 'जेन-झी' आंदोलनाच्या नेत्यांनीही सांगितले की, बाहेरील घटकांच्या घुसखोरीमुळे हिंसाचार झाला. त्यांनी तोडफोड केली आणि जबरदस्तीने संसद भवनात घुसण्याचा प्रयत्न केला, ज्यामुळे हिंसाचार भडकला.
माजी डीआयजी हेमंत मल्ला म्हणाले, "सरकारच्या गुप्तचर यंत्रणेने परिस्थितीचे योग्य मूल्यांकन केले नाही, ज्यामुळे जीवित आणि मालमत्तेचे नुकसान झाले. जर त्यांनी आंदोलनाच्या व्याप्तीचे योग्य मूल्यांकन करून तयारी केली असती, तर ते परिस्थिती अधिक चांगल्या प्रकारे हाताळू शकले असते."