Shivrajyabhishek Din:छत्रपती शिवाजी महाराज यांच्या राज्याभिषेक सोहळ्याची वैशिष्ट


By Marathi Jagran06, Jun 2025 01:04 PMmarathijagran.com

छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक

छत्रपती शिवाजी महाराजांचा राज्याभिषेक 6 जून 1674 रोजी रायगड किल्ल्यावर मोठ्या थाटामाटात पार पडला. हा सोहळा मराठी इतिहासातील एक ऐतिहासिक आणि अत्यंत महत्त्वाचा क्षण होता. या सोहळ्याच्या काही प्रमुख वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे

स्थळ – रायगड किल्ला

महाराजांच्या राज्याभिषेकासाठी रायगड किल्ला निवडण्यात आला, जो त्यावेळी स्वराज्याची राजधानी होता. रायगड किल्ल्यावर विशेष व्यवस्था करून राजदरबार सजवण्यात आला होता.

गागाभट्ट यांचे मार्गदर्शन

काशीचे नामांकित ब्राह्मण आणि धर्मशास्त्रज्ञ गागाभट्ट यांनी संपूर्ण विधी पार पाडला. त्यांनी शिवाजी महाराजांना “क्षत्रिय” घोषित करत ‘छत्रपती’ ही पदवी दिली.

विविध संस्कार आणि विधी

महाराजांचा गंगा जलस्नान, अभिषेक, सिंहासनारोहण यांसारखे विविध धार्मिक विधी झाले. 108 कलशांतून जलाभिषेक करण्यात आला.

राज्याभिषेक मुद्रा आणि घोषवाक्य

सोहळ्याच्या वेळी राज्याभिषेक मुद्रा (मुद्रिका) तयार करण्यात आली ज्यावर लिहिलं होतं:

रायगडाचा सिंहासन

महाराज सिंहासनावर आरूढ झाले. सिंहासन शुद्ध सोन्याचं नव्हतं, पण भव्य अशा तक्त्यावर त्यांना बसवण्यात आलं.

नवीन पदव्या आणि सन्मान

राज्याभिषेकानंतर शिवाजी महाराजांनी अनेक सरदारांना आणि सेवकांना नवीन पदव्या आणि इनामे दिली. शिवाजी महाराज यांना हिंदवी स्वराज्याचे अधिपती म्हणून मान्यता मिळाली.

उन्हाळ्यात टाकीचे पाणी थंड कसे ठेवावे, जाणून घ्या...