लाइफस्टाइल डेस्क, नवी दिल्ली. World Children's Day 2025: आजच्या वेगवान आणि स्पर्धात्मक जीवनाचा मुलांच्या मानसिक आरोग्यावर खोलवर परिणाम होत आहे. अभ्यासाचा दबाव, सोशल मीडियाचा प्रभाव आणि बदलती जीवनशैली यामुळे मुलांच्या मानसिक आरोग्यावर पूर्वीपेक्षा जास्त परिणाम होत आहेत.
अशा परिस्थितीत, मुलांचे मानसिक आरोग्य बळकट करण्यासाठी पालकांची भूमिका महत्त्वाची बनली आहे. या जागतिक बालदिनी, मुलांचे मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी पाच प्रभावी टिप्स जाणून घेऊया.
मोकळ्या चर्चेचे वातावरण निर्माण करा
मुलांच्या मानसिक आरोग्यासाठी त्यांच्या भावना आणि विचार मोकळेपणाने व्यक्त करता येणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. असे वातावरण निर्माण करा जिथे मुले भीती किंवा संकोच न करता स्वतःला व्यक्त करू शकतील. त्यांच्या दैनंदिन कामांबद्दल, मित्रांबद्दल आणि अभ्यासाबद्दल त्यांच्याशी बोलण्यासाठी दररोज थोडा वेळ काढा. जेव्हा ते एखादी समस्या सांगतात तेव्हा त्यांना लगेच व्यत्यय आणू नका; त्याऐवजी, धीराने ऐका. त्यांच्या भावना मान्य करा, मग त्या आनंदी असोत किंवा दुःखी. लक्षात ठेवा, कधीकधी फक्त ऐकणे पुरेसे असते.
भावनिक बुद्धिमत्ता विकसित करण्यास मदत करा
मुलांना त्यांच्या भावना ओळखायला आणि व्यवस्थापित करायला शिकवा. राग, भीती, दुःख किंवा चिंता यासारख्या भावना सामान्य आहेत हे समजावून सांगा, परंतु त्या निरोगी पद्धतीने व्यक्त करणे महत्वाचे आहे. जेव्हा तुमचे मूल रागावते तेव्हा त्यांना शांत होण्याचे व्यावहारिक मार्ग शिकवा, जसे की खोल श्वास घेणे, एकटे वेळ घालवणे किंवा आवडत्या क्रियाकलापात सहभागी होणे. कठीण भावना कशा हाताळायच्या ते त्यांना शिकवा.
दर्जेदार वेळ घालवा
मुलांसोबत दर्जेदार वेळ घालवल्याने त्यांचा आत्मविश्वास वाढतो. दररोज किमान 30-40 मिनिटे तुमच्या मुलासोबत एकटे घालवा, तुमचा फोन किंवा इतर कोणत्याही गोष्टींशिवाय. एकत्र गेम खेळा, कथा वाचा किंवा फिरायला जा. याव्यतिरिक्त, तुमच्या मुलाच्या दैनंदिन दिनचर्येत 7-8 तासांची झोप, निरोगी आहार आणि शारीरिक हालचालींचा समावेश असल्याची खात्री करा.
वास्तववादी अपेक्षा ठेवा
प्रत्येक मूल अद्वितीय असते, त्यांच्या स्वतःच्या ताकदी आणि मर्यादा असतात. तुमच्या मुलांकडून वास्तववादी अपेक्षा ठेवा आणि लक्षात ठेवा की परिपूर्ण असे काहीही नसते. मुलांची इतरांशी तुलना करणे त्यांच्या मानसिक आरोग्यासाठी अत्यंत हानिकारक ठरू शकते. त्यांच्या छोट्या कामगिरीचे कौतुक करा आणि केवळ निकालांवरच नव्हे तर त्यांच्या प्रयत्नांवर लक्ष केंद्रित करा.
स्क्रीन वेळ व्यवस्थापित करा
आजच्या डिजिटल युगात, मुले स्क्रीनसमोर जास्त वेळ घालवत आहेत, ज्यामुळे त्यांच्या मानसिक आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होत आहे. मुलांचा स्क्रीन टाइम मर्यादित करा आणि त्यांना बाहेरच्या क्रियाकलापांमध्ये सहभागी होण्यास प्रोत्साहित करा. खेळ हे केवळ मुलांच्या शारीरिक आरोग्यासाठी चांगले नाहीत तर ते ताण कमी करण्यास आणि सामाजिक कौशल्ये विकसित करण्यास देखील मदत करतात.